Keskin Bıçak

Anne-babaların boşanma sırasında en çok zorlandıkları konulardan biri de, çocuğa bunun nasıl söyleneceğidir. Bazı anne babalar ayrıldıklarını çocuklarından gizlerler. "Baban işinde" vb. bahanelerle çocuğu oyalamaya çalışırlar. Yıllar öne konuşmacı olarak benim de katıldığım bir panelde, bir annesinden boşandığını tam beş yıldır kızından gizlediğini söylemisti. Babası doktor olduğu için nöbette olduğunu söyleyerek, çocuğu beş yıldır oyalıyor olduğunu ifade etmişti. Kızının, basına çok düşkün olduğunu, boşandıklarını duyduğunda çok üzüleceğini, bu nedenle de idare edebildiği yere kadar bu şekilde davranacağını söylemişti. Panelde konuşmacı olarak, çok sevdiğim hocam Prof. Dr. Atalay Yörükoğlu da vardı. Atalay hoca bu anneye şöyle demişti: "Çocukların her zaman gerçeği bilme hakları vardır."
Gerçekten de her çocuğun, her durumda gerçeği bilme hakkı vardır. Bu annenin çocuğu, anne-babasının ayrıldığını, hem de yıllar önce ayrıldığını herhangi bir şekilde tesadüfen öğrendiğinde acaba neler hissedecekti? Anne-babasına olan güveni nasıl da sarsılacaktı? Aslına bakarsanız bu anne, eşinden boşanmayı kendisi kabullenmiş değildi. Bu gerçekle henüz kendisi yüzleşemiyordu ki, çocuğuna söyleyebilsin.

Bu kadar büyük bir yalanı çocuğuna söylemeye hiçbir anne babanın hakkı yok. Çocuklar anne-babalarının ayrılıklarından çok, kendilerine yalan söylenmesine üzülüyorlar. On yaşındaki bir erkek çocuğu duygularını şu şekilde ifade etmişti:

-Aslında her şeyin farkındayım. Zaten çok kavga ediyorlardı. Ayrılacakları belliydi. Şimdi babamın seyahate gittiğini söylüyorlar. İnanmıyorum. Bana yalan söylüyorlar. Ayrılmalarına değil de bana yalan söylemelerine çok üzülüyorum.
On iki yaşındaki bir kızın, duygularını terapide paylaşırkenki ifadesi de pek farklı değildi:

- Annemle babamın bana yalan söylemelerine üzülüyorum. Ayrıldıklarını biliyorum ama babam bana yurtdışına gideceğini söyledi. Bana gerçeği söylemelerini tercih ederdim.

Görüyoruz ki, çocuklar kendilerine gerçeklerin söylenmesinden yanalar. Aksi takdirde kızıyorlar, üzülüyorlar, öfkeleniyorlar ve anne-babalarına olan güvenleri azalıyor. Çocuğun yaşına uygun bir biçimde, onun anlayabileceği bir dille, anne-baba birlikte olarak, çocuklarına gerçeği söylemelidirler.

Çocuklar ayrılık kelimesini duyunca ürkerler. Anne-babalarından birini bir daha hiç görmeyeceklerini düşünüp korkarlar. Çocuğunuza onunla düzenli bir şekilde görüşeceğinizi, anne-baba olarak değil, kan-koca olarak ayrılıyor olduğunuzu, birbirinizi sevdiğinizi ama anlaşamadığınızı, bu yüzden ayrılarak ayrı evlerde yaşayacağınızı ama bu durumun onun hayatını etkilemeyeceğini anlatın. Çocuğunuz kişilik yapısına ve yaşına göre farklı tepkiler gösterecektir. Belki ağlayacak, belki ayrılmamanız için yalvaracak, belki de size kızacaktır ama her durumda tepki gösterecektir. Size anlayış göstermeyeceğini ve karşı çıkacağını bilerek bu konuşmaya girişmelisiniz. Çocuğunuzla yapacağınız bu konuşma sizi de yıpratacaktır. Ancak çocuğunuzun bu gerçeği bilmesi gerektiğini unutmayın ve kararlıysanız bu gerçeği bir an önce onunla paylaşın.