Keskin Bıçak

Gribe yakalanan çocuklara hemen ilaç mı verilmeli, yoksa bu hastalığı kendiliğinden yenmesi mi beklenmeli? Tıp dünyası bunu tartışıyor. Ancak Prof. Dr. Balkır, şefkatle hazırlanan tavuk suyu çorbayı tartışmasız öneriyor.

Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Bakır, çocuklarda grip ile ilgili merak edilen soruları yanıtladı...

Grip, özellikle bünyesi güçsüz olan çocukları mı seçer?
Grip, bağışıklık sisteminin durumundan bağımsız olarak tüm insanları etkiler. Hastalık, bağışıklık sistemi zayıf olanlarda daha ağır seyirli ve ölümcül seyreder, komplikasyon oranları dediğimiz istenmeyen etkiler daha çok ortaya çıkar. Geçen sene H1N1 grip pandemisi sağlıklı genç erişkinleri olduğu kadar sağlıklı hamile kadınları ve sağlıklı çocukları da etkilemiş, bu kişiler de rahatsızlığın ağır seyrettiği grupta yer almıştı.

ANTİBİYOTİK İŞE YARAMAZ
Gripli çocuğa ilaç verilmeli mi, yoksa savunma sistemi güçlensin diye kendi kendine hastalıkla savaşıp yenmesi mi sağlanmalı?
Antibiyotiklerin grip üzerinde bir etkisi yoktur. Ancak gribin altında yatan müzmin bir hastalığı olan kişilere ve bağışıklık sistemi zayıflamış hastalara, gribe yakalandıkları zaman oseltamivir veya zanamivir gibi antiviral grip ilacı verilmelidir. Çünkü bu kişilerde zatürre gibi gribin ağır komplikasyonlarının gelişme olasılığı çok yüksektir. Zatürre, gribin altında yatan hastalıkları ağırlaştırıp hayati tehlike oluşturur. Sağlıklı insanlar grip geçirdiklerinde hastalığın ilk iki günü aldıkları antiviral ilaçlar hastalığın komplikasyonlarını azalttığı gibi aynı zamanda hastalık süresini de bir-iki gün kısaltıyor. Ancak buna rağmen antiviral ilaçların kullanılıp kullanılmaması gerektiği tartışmalı bir konudur. Hastalığın baş ve vücut ağrısı, ateş, öksürük ve burun tıkanıklığı gibi rahatsız edici belirtilerini hafifletmek amacıyla kullanılan ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçların kullanılmasında yan etki oranı da göz önünde bulundurulmalı.

İlaç verilmesi çocuklarda vücut direncini nasıl etkiler?
İlaç verilmesi genel olarak bağışıklık sistemine olumsuz bir etki yapmaz. Antiviral ilaçlar, vücuttaki virüs yükünü azaltır. Deneysel çalışmalar ateşin hastalığın seyrinde olumlu bir etkiye sahip olduğunu, ateşi düşürülen deney hayvanlarında hastalık süresinin daha uzun, komplikasyonların daha fazla olduğunu gösterdi.

OKULA GÖNDERİLMEMELİ
Çocuklarda tavuk suyuna çorba grip tedavisinde yeterli midir?
Gıdalarla gribin tedavi edilebildiğine dair bir kanıt yok. Ancak grip tedavisinde dinlenmek ve iyi beslenmek çok önemlidir. Grip sırasında ortaya çıkan sıvı ve enerji kaybını telafi etmek için meyve suyu ve çorba gibi kalori içerikli sıvıların verilmesi önerilir. Anne sevgisi ile hazırlanmış tavuk suyuna çorba mutlaka verilmelidir. Besleyici değerinin yanı sıra grip olan kişinin bünyesinin toparlanmasına iyi gelir. Ancak burada dikkat edilecek nokta, çorbanın boğaz yollarında tahrişe neden olmaması için çok sıcak içirilmemesidir.

Çocuklar grip olduğunda ne zaman okula gönderilmez? Gribi çok ağır geçirenler okula ara mı vermeli?
Grip geçiren çocuklar, iki sebeple okula gönderilmezler. Birincisi; grip hastalığının genellikle yüksek ateş, halsizlik, vücut ve baş ağrısı gibi belirtiler nedeniyle fiziksel performansı engellemesi... İkincisi de sınıfta diğer çocuklara bulaşma olasılığının yüksek olmasıdır. Okullar, gribin topluma yayılmasında en önemli rolü oynarlar. Bu nedenle grip olan çocuk, hiçbir şekilde okula gönderilmemeli.

ATEŞ VARSA DOKTORA GİTME ZAMANIDIR
Çocuklar grip olduğunda ne zaman doktora gidilmeli?
Yüksek ateş, çocuklarda acil bir durumdur. Bu ateşin gribe bağlı olduğunun tespit edilmesi diğer yüksek ateş nedenlerinin ayırt edilmesi açısından önemlidir. Ayrıca şiddetli öksürük, nefes darlığı, hırıltı varsa veya üç günden sonra ateş düşmemişse, bilinçte bir bulanma varsa mutlaka doktora başvurmalıdır.

Çocuklarda ateş kaç dereceye çıktığında doktora gidilmeli?
Koltuk altından ölçülen vücut ısısı 37.2 derecenin üzerinde ise bu ateş olarak tanımlanır. Her ateşi olan çocuğun doktora gitmesi gerekmez. Eğer burun akıntısı, aksırık, öksürük ve 38 derece altında ateş varsa bu bir viral üst solunum yolu enfeksiyonunu gösterir ve sıvı takviyesi ile evde kendiliğinden iyileşmesi beklenebilir.

İLAÇLAR HAVALEYİ ENGELLEYEMEZ
Çocukların ateşi çıkınca evde ne yapılmalı? Sirkeli su, soğuk duş aldırmak ateşi düşürmede etkili olur mu?
Ailelerin yaptığı en büyük hatalardan biri ateşi çıkan çocuğu, üşüdüğü için kat kat giydirmek ve üzerine mümkün olduğu kadar kalın şeyler örtmektir. Sürekli uyarıyoruz; bu hatayı tekrarlamayın! Çocuğun ateşinin daha da çıkmasına neden olabilirsiniz. Ateşi çıkan çocuğun üzerinde sadece bir iç çamaşırı olacak şekilde giysileri çıkarılmalı, az miktarda da olsa sürekli ağızdan sıvı verilmeli, huzursuzluk, halsizlik, vücut veya baş ağrısı gibi belirtiler varsa ateş düşürücü-ağrı kesici ilaçlara başlanmalıdır.

İLACI ANNE DEĞİL DOKTOR VERİR
Ateş düşürücü ilaçlardan beklenen şey sadece hastalık belirtilerini hafifleterek ateşin ve hastalığın verdiği rahatsızlığı azaltmaktır. Bu nedenle kişi ateşten veya hastalıktan dolayı yaşam kalitesini olumsuz etkiyecek kadar etkilenmişse bu ilaçlar verilmelidir. Ateş düşürücü ilaçların, çocuklarda ateşli havale nöbetlerini azaltmadığı bilinmektedir. İlaçları doktorun vermesi şarttır.

ZATÜRRE GELMEK İÇİN KAPIDA BEKLER
Grip çocuklarda tedavi edilmediğinde mutlaka başka hastalıklara yol açar mı?
Grip her türlü vücutta sinsi olarak seyreden her türlü kronik hastalığın alevlenmesine neden olur. Özellikle çocuklarda grip komplikasyonları dediğimiz bir dizi hastalık, çok daha sık görülür. Grip olan kişiler yeterince iyi bir tedavi almazlarsa zatürre ve nadirde olsa bazı nörolojik hastalıklar tetiklenebilir.

SINIFLARIN PENCERELERİNİ AÇIN
Gribin sınıftaki diğer çocuklara bulaşması nasıl engellenir? Bir çocuk hasta olursa ve okula gelirse diğer çocuklara da bulaştırır mı?
Hastalık belirtileri başlamadan önceki iki günlük kuluçka süresinde gribin bulaşma oranı yüzde 100'dür ve bu engellenemez. Ancak bulaşma olasılığını azaltmak için sınıfın iyi havalandırılması, el dezenfeksiyonu imkanının sağlanarak teneffüslerde öğrencilerin buna teşvik edilmesi, hastalık belirtileri başlayan çocukların ayrı bir odaya alınarak aileleri tarafından eve götürülmeleri sağlanmalıdır. Gribe karşı korunmada en iyi yöntem ise aşılamadır.

GRİPSENİZ ONU AŞILATIN
Aile üyelerinden birinde grip varsa izole etmek zor ama çocuklar bu durumda nasıl korunmalı?
Çocuklara bu sırada ilaç verilerek korunmaları sağlanabilir mi? Eğer altta yatan önemli bir kronik hastalık (kronik karaciğer, böbrek, kalp, beyin, kan hastalığı) veya bağışıklık sisteminin zayıfladığı kanser gibi bir rahatsızlık varsa antiviral ilaç başlanmalıdır. Hasta kişinin, maske kullanması, diğer aile bireyleriyle temasın ve kullandığı materyalin ayrılması, el dezenfeksiyonuna dikkat edilmesi de bulaşma riskini azaltır. Risk grubundaki kişilerle teması olan herkesin, gripten korunmak için aşı yaptırmaları önerilir. Çocuğunuzu gripten koruma adına yapabileceğiniz en iyi şey onunla temasınızı hastalık geçene kadar kesmek ya da mevsimi geldiğinde hiç aksatmadan aşılatmaktır.

YAŞ KÜÇÜLÜNCE TEHLİKE BÜYÜR
Gribi çocuklar mı daha ağır geçirir yoksa büyükler mi? Grip erişkinlerde mi çocuklarda mı daha tehlikeli?
Grip, küçük çocuklarda ve yaşlılarda daha tehlikeli seyreder. Bunun sebebi çocuklarda bağışıklık sisteminin gelişini tamamlamamış olması, daha önceden gribe karşı bağışıklığın oluşmamasıdır.

BEBEKLER AŞI OLUR MU?
Her çocuk gribe yakalanma açısından risk altındadır. Ancak gribin seyri altı aydan daha küçük bebeklerde daha ağırdır. Ancak grip aşısı, altı aydan küçüklere yapılamadığı için altı aydan küçük bebekle teması olan kişilere grip aşısı yapılarak bebeklerin korunması sağlanır.