Keskin Bıçak

Çocuklarda mevsimsel soğuk algınlığı sonrasında tetiklenen, balgamlı ve kimi zaman kusmaya neden olan peş peşe gelen ve 3-12 haftadan fazla devam eden öksürük, alt solunum yolu hastalıklarının belirtisi olabilir.

Uzmanlar, öksürüğün süresi ve karakterinin hastalıklar açısından haberci olabileceği uyarısında bulunarak, bu gibi durumlarda vakit kaybetmeden uzman ekime başvurulması gerektiğini ifade ediyor.

Sağlık Bakanlığı Dr. Sami Ulus Kadın Doğum Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim Araştırma Hastanesi Çocuk Alerji Klinik Şefi Doç. Dr. İlknur Bostancı, öksürüğün solunum yollarına yabancı maddelerin kaçmasından koruyan, solunum yollarındaki yapışkan sıvının atılmasını sağlayan ve solunum hastalıklarında sık görülen koruyucu bir refleks olarak tanımlandığını söyledi.

Özellikle çocukluk döneminde hastaneye başvuru nedenleri arasında öksürüğün ilk sırada yer aldığını belirten Bostancı, bu dönemde öksürüğün genellikle viral enfeksiyonlarla ilgili olduğunu ve sıklıkla kendiliğinden düzeldiğini belirtti.

Bostancı, iç ve dış hava kirliliği, nem, irritan gazlar ve sigara maruziyeti gibi çevresel faktörlerin de çocuklarda öksürüğe yol açabildiğine dikkati çekerek, öksürüğün refleks duyarlılığı hastalıklar ve kullanılan ilaçlara bağlı olarak da değişebildiğini vurguladı.

Sigara, kronik öksürük gelişimini artırıyor

Viral bir enfeksiyondan sonra 2-3 haftalık dönemde duyarlılığın artması ile koku ve ısı değişiklikleri gibi zararsız uyaranların öksürüğü kolaylıkla uyarabildiğini belirten Bostancı, aşırı duyarlılık halinde ise öksürüğün kronikleşebileceğini dile getirdi. Bostancı, atopi, gastro-özofageal reflü, astım, kronik enfeksiyonlar, otoimmun hastalıklar ve sigara maruziyeti gibi faktörlerin kronik öksürük gelişimini arttırabildiği uyarısında bulundu.

Çocuklarda görülen öksürüğün erişkinlerden daha farklı ele alınması gerektiğini anlatan Bostancı'nın verdiği bilgiye göre, tanı ve tedavide öksürük normal, beklenen öksürük ve anormal öksürük olarak ele alınıyor. Normal ya da
beklenen öksürük, solunum yolu hastalığı olmayan ortalama 10 yaşlarındaki sağlıklı okul çağındaki çocuklarda günde 10-34 kez görülebiliyor. Özellikle sonbahar ve kış mevsimlerinde tekrarlayan viral enfeksiyonlarda sıkça
karşılaşılabiliyor. Anormal öksürük ise etkin olduğu süreye, karakterine,gece-gündüz ya da kuru-ıslak olup olmadığına ve çocuğun yaş aralığına göre sınıflandırılıyor.

Kuru öksürük halinde endişe yok

Öksürüğün çocuklarda 2 haftadan kısa süreli olması akut, 3 hafta ile 12 hafta devam etmesi ise kronik olabileceğini gösteriyor.

Süt çocuklarında ani, yüksek sesle ve patlayıcı özelikte havlar tarzı öksürüklerde, halk arasında kuş palazı olarak bilinen gırtlak, soluk borusu ve bronşiyal tüplerin iltihaplanması ve diğer solunum yolu anormallikleri, balgamsız
kuru ve kısa öksürüklerde ise bakterilerin yol açtığı klamidya enfeksiyonları etken olabiliyor.

Adölesanlarda ise ani, yüksek sesle ve patlayıcı özelikteki havlar tarzı öksürük, psikolojik kaynaklı olabiliyor. Çocuğun ilgisi başka yöne çekildiğinde ve gece uyku esnasında kaybolması tipik bir özellik olarak göze çarpıyor.

Çocuklarda kuru ya da yaş öksürüğün bronşlarda salgı ile ilişkili olabileceğini gösteriyor. Çocuklarda, kronik ve balgamlı öksürük, genetik ter ve salgı bezlerinin hastalığı (kistik fibrozis), bronşların kalıcı genişlemesi olarak bilinen (bronşektazi) ve farklı hastalıklardan kaynaklanabiliyor.

Altta yatan solunum ya da sistemik hastalıkla ilişkili olan ve uzun süre devam eden öksürük, uzman hekim muayenesi sonrasında radyografi ve çeşitli tetkikler sonrasında tanı konuluyor. Önemli bir hastalığa ait özel göstergeleri olmayan, öksürük dışında sağlıklı görünen bir çocukta sadece kronik öksürük varlığı, kuru öksürük olarak tanımlanıyor ve endişe edilmemesi gerekiyor.

Öksürük şikayetinde göğüs radyografisi çekilmeli

Kronik öksürük durumunda ise çocuğun tam fizik muayenesinin yapılması ve öksürük şikayetinin normal sınırlarda olup olmadığının saptanması gerekiyor.

Öksürük şikayeti halinde her çocuğun göğüs radyografisinin çekilmesi ve 6 yaş üzerinde olanlara solunum fonksiyon testi yapılması öneriliyor.

Astım dışı spesifik öksürük belirleyicilerinin mevcut olması halinde ve öksürüğün tedavi ile geçmemesi durumunda ileri tetkiklerin yapılması, yabancı cisim aspirasyonu şüphesi olduğunda ya da üst hava yolu nedenli öksürüklerde
Kulak-Burun-Boğaz uzmanı tarafından değerlendirilmesi gerekiyor. Çocuklarda akut yada kronik öksürüklerde rahatlama için ilaç kullanımını destekleyen bir kanıt bulunmadığına dikkat çekiliyor.