Keskin Bıçak

Her annenin aklında çocuğunu büyütürken birçok soru işareti oluşur. Acıbadem Bakırköy Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. İbrahim Çelik, çocuk bakımında artık halk efsanesine dönüşmüş bilgileri 15 soruda yanıtladı.

1) Emziren anne üşütürse bebeğe ne olur?
Anne üşütürse en fazla kendi karnı ağrır, zira soğukta bağırsak kasılma ve hareketleri hızlanır, bu da karın ağrısı olarak hissedilir. Ancak bunun süt yoluyla bebeğe geçmesi söz konusu değildir.

2) Anne gazlı içecek tüketirse, bebek etkilenir mi?
Hayır. Gazlı içecekler, sıkıştırılmış karbondioksit içeren sıvılardır. Bunlar içildiğinde açığa çıkan serbest karbondioksit midede gaz baloncukları şeklinde şişkinliğe yol açar. Ancak bu gaz baloncuklarının süt yoluyla bebeğe geçmesi fiziksel olarak imkansızdır.

3) Bebeğin kakası neden yeşil olur?
Bebeğin kakasının yeşil olmasına neden olan çok sayıda sebep vardır. En temel neden bağırsak pasajının hızlanmasıdır. Bağırsak hareketini artıran her türlü fiziksel ve kimyasal etken bebeğin kakasının yeşil olmasına neden olur. Bu, çoğunlukla da belirgin bir sebep olmadan olur.

4) Anne strese girerse sütü etkilenir mi?
Evet, etkilenir. Anne sütü üzerine etkili olan diğer temel faktörler de şunlardır: Annenin yapısal ve genetik özellikleri, emzirme motivasyonu, annenin doğru teknikle ve sık aralıklarla bebeğini emzirmesi, bol sıvı alması ve dengeli beslenmesi...

5) Bebeğin tırnağını kesmek için 40'ının çıkması mı gerekir?
Bebeğin tırnakları, tırnak yatağını ne zaman geçerse o zaman kesilir, bunun için 40'ını beklemeye gerek yoktur. Bazen bebek doğduğunda bile tırnağı uzun olabilir.

6) Bebek neden hıçkırır?
Bebeğin hıçkırmasının temel nedeni, midede sıkışıp kalan bir hava cebininin, mideden dışarı diyafram kasına doğru bir baloncuk oluşturup bu kası uyarmasıdır. Sıkışan hava kitlesi geğirilip çıkıncaya kadar hıçkırık devam eder.

7) Bebekte göz yaşarmasının bir sebebi var mıdır?
Bebeğin göz yaşarması çoğunlukla mikrobik, alerjik ya da fiziksel bir etkenin göz zarını tahriş etmesine tepki olarak doğar. Bazen de gözyaşı kanallarının doğuştan tıkalı olması nedeniyle gerçekleşir.

8) Bebeği her ağladığında kucaklamak gerekir mi?
Yeni doğan bebek, kendini dünyada yapayalnız ve çaresiz hisseder. Onun kendini güvende hissedeceği tek ortam anne kucağıdır. Bebeklerinizi her ağladıklarında kucaklayın.

9) Bebeğin yemekle birlikte dışkılaması normal midir?
Evet. Tüm canlılarda varolan bir refleksin yeni doğandaki görünümü gastrokolik refleks, mideye bir gıda maddesi girdiğinde, eş zamanlı olarak kalın bağırsaklar da harekete geçerek bağırsak içinde bulunan dışkının dışarı atılması hadisesidir. Son derece sağlıklı bir süreçtir; kesinlikle sindirim bozukluğunun işareti değildir.

10) Çocuğu anne sütü yerine şekerli suyla beslemek doğru mu?
Anne sütü, yeni doğan bebeklerde sarılığın kesilmesinde büyük fayda sağlıyor. Zaten, anne sütü yetersiz olan bebeklerde sarılık daha erken başlıyor ve daha uzun sürüyor. Formula mama çağından önceki yıllardan kalma bir alışkanlık olarak, aç kalan bebeğin en azından şekerli suyla beslenmesi kulağa mantıklı gelebilir; ancak günümüzde anne sütüne yakın mamalar varken şekerli suyla bebeğin beslenmesi gereksiz, hatta zararlı bir davranış olabilir. Zira şekerli suyun tadına alışan bebek, anne memesini reddedebilir.

11) Bebeğe ne zaman yalancı meme verilmesi gerekir?
Anne-babaların en büyük isteği; bebeklerinin bir an önce yalancı emziğe alıştırıp bebeğin ağlama krizlerinden kurtulmaktır. Gerçekten de bebeğin yalancı emzikle avutulması kısa süre de olsa aileye nefes alma fırsatı verir. Ancak bebeğin yalancı emziği tutmak için yaptığı dil, damak ve dudak hareketleri anne memesini emerken yaptığından çok farklıdır. Bu nedenle ilk günlerde bebekler yalancı emziği tutmakta çok başarılı görünmezler. Ancak bir kere bu işi başardıklarında bu sefer de anne memesini kavramakta zorluk çekerler. Bu da memenin bırakılması, formül ve biberon beslenmeye geçiş anlamına gelir. Bu nedenle mümkünse ilk 3 ay bebeklere yalancı meme verilmemelidir.

12) Bebeğin sık hapşırması normal mi?
Yenidoğan bebekler genellikle doğum sırasında burunlarında bulunan salgı ve mukusu atmak için sık sık hapşırırlar. Bu tamamen reflekstir, yani üşütmeyle ilgili değildir.

13) Çocuğun memesi süt toplarsa ne olur?
Bu gayet normaldir. Çünkü anneden geçen hormonların etkisiyle yenidoğan bebeğin memelerinde bazen süt toplanabilir, buna hiç el sürmemek en iyisidir. Bu durum, birkaç hafta içinde zaten kendiliğinden geçecektir. Masaj; memede enfeksiyon ve apseyle sonuçlanabildiğinden önerilmemektedir.

14) Bebeğin göbeğinde fıtık varsa nasıl bir tedavi gerekir?
Göbek fıtıkları, ceviz portakal büyüklüğünde bile olsa genellikle kendiliğinden geçen oluşumlardır. Üzerine bağlanacak cisimlerin bu sürece olumlu ya da olumsuz etkisi olmaz. Annenin paniğe kapılmadan bu durumu normal karşılaması gerekir.

15) Bitki çaylarının gazı giderdiği düşüncesi doğru mu?
Halk arasında bir inanış olsa da, bu tarz bitki çaylarının ya da geleneksel gaz gidericilerin bilimsel olarak bir faydası olduğu kanıtlanmamıştır. Bu içeceklerin temeldeki en büyük zararı, içlerinde bulunan şeker nedeniyle bebeğin anne sütünden soğuması ve biberona alışmasıdır. Ayrıca bitkisel kökenli olsalar da hangi bebekte ne tür yan etkiler yapacağının önceden kestirilmesi de güçtür.