Keskin Bıçak

Çocukların çoğu gevezedir ve gördükleri her insanla konuşmaya bayılır. Yanlarında konuşacakları kimse yoksa, köpekle, oyuncak ayılarıyla ya da hayali bir arkadaşla konuşurlar. Fakat, benlik saygıları çok iyi de olsa, büyüdükçe bu doğal konuşkanlıklarından vazgeçer, hatta konuşmaktan korkar bir hale gelir ve bir süre sonra da yapayalnız kalıverirler. Yanlışlık nerededir, öyleyse?

Bunun nedeni, genellikle çocukların çocuksu konuşmaları aşıp kendilerini geliştirememeleridir. Bu çocuksu konuşmalar zaten karşılıklı konuşma değildir ve karşıdakinin dinleyip dinlememesi önemli değildir. Sonuç olarak, kendileri ile konuşmak isteyenlerin sayısı zamanla azalır ve böylelikle de çocuklar doğal konuşma isteklerini kaybederler. Eğer çocuğunuzda bu tür bir sorunun baş göstermeye başladığını far-kederseniz, ona şu şekilde yardım edebilirsiniz:

- Ona konuşma fırsatı verin. Çok erken yaşlardan itibaren onunla düzenli bir şekilde sohbet edin ve çok değişik insanlarla biraraya gelmesi ve onlarla sohbet edebilmesi için olanaklar yaratın.

- Dinleme becerilerini geliştirin. Bunu da sizi konuşurken dikkatle dinlemelerini ve sözünüzü kesmemelerini öğreterek başarabilirsiniz. Sözünüz bitince, söylediklerinizi tekrar etmelerini ya da kendi sözcükleriyle yeniden dile getirmelerini isteyebilirsiniz. Büyüdüklerinde de, bunu başkalarıyla konuşurken de yapmalarını isteyin. Bunu başarabilirseniz, çok önemli bir beceri kazanmış olurlar. Buna psikologlar "yansıyan dinleme" diyorlar. Bu tekniği öğrenebilmek için yetişkinler çok büyük paralar ödeyip, ilişkilerini ve iletişim becerilerini geliştirmeye çalışıyorlar.

- Görgü kuralları konusunda ısrarlı davranın. Ağız doluyken ya da çiklet çiğnerken konuşmak, konuşanın sözünü kesmek insanları rahatsız eder ve dolayısıyla karşılıklı konuşmayı olanaksız kılar.

- Kültür farklılıklarını açıklamak. Farklı insanlar ve farklı durumlar hakkında açıklamalar yapmak gerekir.

- "Havadan sudan" konuşmaları önemseyin. Bu tür konuşmaları yüzeysel görüp, göz ardı etmeyin. (Kurslarımda pek çok yetişkin bu konuda özel bir program talep ediyor.) Çocuğunuz yeni arkadaşlar edinirken, ona bu tür konuşmaların insanı ne kadar rahatlattığını ve arkadaşlıklar derinleşmeden önce, havadan sudan konuşabilmenin çok kişisel konulara girmemizi engellediğini anlatabilirsiniz. Çocuklarınız ergenlik döneminde ve bu tür konuşmaları başlatmaktan hoşlanmıyorsa, hoşlandıkları konulan seçmelerine yardımcı olabilirsiniz. (Örneğin, bulundukları yerdeki diğer insanlar, hava, güncel bir spor olayı, müzik, vs.)

Sözsüz dilin önemini anlatın. Özellikle de, dinleyenler üzerinde bunun kullandığımız dilden daha önemli bir etki yapabileceğini öğretin. Vücut dillerinin farkına varmalarını ve başkalarının vücut dillerine de dikkat etmelerini sağlayın.

Şakalarını iyi tahlil edebilmelerine yardımcı olun. Yaptıkları şaka uygun değilse bunu dürüst bir şekilde açıklayın ve onları yönlendirin.
Başkalarına açılma konusunda onlarla konuşun. Bunun, başkalarının da size açılması ve karşınızdakiyle yakınlaşmanın en iyi yolu olduğunu öğrensinler. Ancak, gereğinden "fazla" açılmanın tehlikelerinden de haberdar olsunlar.