Çocuklarınızın pozitif düşünmesine nasıl yardım edebilirsiniz?

Sabah

Güne pozitif düşünerek başlamaları için yardımcı olun. Bu elbette, her sabah 7:00´de pırıl pırıl ve neşeli olmanız gerektiği anlamına gelmez, ama tersi de olmamalı. Örneğin, şunları deneyebilirsiniz:

• Biraz erken kalkmaya çaba gösterin. Böylelikle, herkesin o gün neler yapacağı konusunda sohbet etmeye zamanınız olur.

• Sızlanmaları ve şikayetleri engellemeye çalışın ve bunları dinlemeyi günün ileri saatlerine bırakın.

• Çocuklarınızın etkileyemeyeceği ya da kontrol edemeyeceği sorunlarının kafalarını sürekli meşgul etmesini engelleyin. (Sabah haberlerindeki açlık, savaş, trafik terörü ya da politik sorunları dinlemek istiyorsanız, bunu yalnız başınıza yapmaya çalışın.)

Yatma vakti

Günü pozitif bir biçimde bitirmelerine yardım edin. Anababaların çoğu bunu bebeklere ya da küçük çocuklara uygular, ama çocuklar büyüdükçe bu alışkanlıklarını terkeder. Aşağıdaki soruları kendinize sık sık sorarak, küçüklüklerinde onlara verdiğiniz pozitif düşünceleri sürdürmeye çalışın:

• Çocuklarıma o günkü iyi izlenimleri ve başarıları, ertesi gün için beklentilerini düşünmeleri için zaman veriyor muyum?

• Okudukları kitaplar ve izledikleri programlar dünyaya pozitif bakmalarını sağlıyor mu?

Yoksa gereksiz şekilde, korkutucu ve iç karartıcı mı? (Eğer öyleyse, onlara başka bir kitap okumalarını, ya da program izlemelerini önerebilirsiniz veya hiç değilse bu olumsuzlukları siz bazı olumlu şeylerden söz ederek dengeleyebilirsiniz.)

Kendi kendine konuşma

Çocuklarınızın kendi kendilerine olumsuz biçimde konuşmalarını engelleyin. Bunun yerine, saplantı haline gelen olumsuz düşünceleri bir yana bırakıp, kendileri için olumlu şeyler söylemeleri için onlara cesaret verin. Örneğin:

"Başarabilirim."
"Ben çok iyi bir futbolcuyum."
"Kendime güveniyorum ve kendimi kontrol edebilirim."
"Kendimi beğeniyorum."
"Sınavlar bana heyecan veriyor ve başaracağımdan eminim."

Genellemeler

Söylediklerini daha mantıklı ve doğru olarak, ama olumsuz duygularına yine de yer verecek şekilde, ama farklı biçimde dile getirmelerine yardımcı olun. Örneğin:
"Kızlardan nefret ediyorum." "Otobüsler hep geç kalıyor."
"Sınav sorularının hiçbirini öğrenmemiştik. "
"Bazı kızları sevmiyorum."
"Bu otobüs bu hafta 2 kez geç kaldı."
"Sınav sorularının bazılarını öğrenmemiştik. "

Abartmalar

Çocuklarınızın yaptığı abartmaları, kendilerini daha da bunaltacak biçimde yapmalarını engelleyin ve daha doğru ifade etmelerine yardımcı olun. Örneğin:

´Zaten hiçbir şeyi doğru "Yine yanlış yaptım. ….yapamıyorum."
Öğretmen beni hiç dinlemiyor." "Soru sorduğumda, öğretmen bazen beni dinlemiyor."
"Ayşe hep oyunu bozuyor." "Ayşe oyunu bozdu."

Reddetme

Herhangi bir durumun pozitif yönlerini göz ardı edip, sadece negatif yönlerini gördüklerinde, onlara yardım edin. Onları anlayışla karşılamaya ve başarmaya çalıştıklarının şeyin zor yönlerini anlamaya çalışın. Örneğin:

Çocuğunuz:
"Anneanneme gitmek istemiyorum. Orada hiç arkadaşım yok." derse,

Siz:
"Evet, orada hiç arkadaşın olmadığını biliyorum, ama anneannenin evinin yanındaki parkı çok sevdiğini unutuyorsun. Üstelik anneannen sana yine bir sürü video kiralamıştır." diyebilirsiniz. ("Ne zaman anneannene gidiyoruz desem, şikayet etmeye başlıyorsun. Üstelik, gidince de gelmek istemiyorsun" demek yerine.)

Çocuğunuz:
"Okula gitmek istemiyorum. Okuldan nefret ediyorum." derse,

Siz:
"Okulda hoşuna gitmeyen birçok şey olduğunu biliyorum, ama arkadaşlarını çok seviyorsun. Üstelik matematik ve fende çok{ başarılısın." diyebilirsiniz. ("Hadi canım, benim oğlum okuldan nefret falan etmiyor. Unutma okulda geçirdiğin günler yaşamının en güzel günleri ve bitmesine de çok bir şey kalmadı." demek yerine.)

Tahminler

Çocuğunuzun ileriye yönelik ve gereksiz şekilde olumsuz olan tahminlerini saptayın ve mümkünse bunları daha gerçekçi ve umutlu bir biçimde değiştirebilmesine yardım edin. Ancak unutmayın ki, göreviniz onun umutsuzluğunu gereksiz ve gerçekdışı bir umuda dönüştürmek değil, kendine olan güveninin sarsılmasını engellemektir. Ayrıca düşüncelerine saygı göstermeyi de unutmayın.

Örneğin:

Çocuğunuz:
"Orada hiç arkadaşım olmayacak." derse,

Siz:
"Seni anlıyorum ama yeni taşındığımız yerde yaşayan pek çok çocuk var ve eminim hiç değilse bir tanesiyle arkadaş olabilirsin. Sıkıldığın zaman, bunun senin için yeni bir fırsat olduğunu düşün ve gülümse. Zaten gülümseyen bir çocukla kim arkadaş olmak istemez ki?" deyin. ("Hadi canım, artık surat asma. Elbette yeni arkadaşların olacak" demek yerine.)

Çocuğunuz:
"Bu seferde kazanamayacağım, biliyorum. Zaten onun yanında benim hiçbir şansım yok ki. Üstelik bugüne kadar onu hiç geçemedim." derse,

Siz:
"Heyecanlı olmanı anlayışla karşılıyorum, ama bir önceki yarışı kazanamaman bugünkünü de kaybedeceksin demek değil. Bence, üzülmeyi bırakıp, bugünkü yarışın harika geçeceğine ve senin ilk zaferin olacağına inanmalısın." deyin. ("Hadi canım sen de! Elbette sen kazanacaksın." demek yerine.)

Çocuğunuz:
"Bir türlü karar veremiyorum. Hangisini seçersem seçeyim, nasıl olsa sonunda yanlış olacak." derse,

Siz:
"Böyle zor bir seçim yapmak gerçekten de güç olmalı, ama belki de doğru seçimi yapacaksın. Kendini, seçiminin doğru olabileceğine inandır. Üstelik yanlış bile olsa, insan hatalarından da çok şey öğrenir." (Karar vermekte bu kadar zorlanırsan, hayatta hiçbir yere varamazsın." demek yerine.)

Çocuğunuz:
"Sigara içersem ne olur? Belki yolda yürürken bir araba çarpar, ölürüm. Belki de ben kanser olup ölene kadar dünyanın sonu gelir." derse,

Siz:
"Sonucundan emin olamayacağın bir şeyin verdiği zevkten vazgeçmek kolay değil, biliyorum. Ama unutma ki, uzun yıllar yaşayacak kadar sağlıklısın ve yaşamın için birçok güzel planın var. Bu nedenle bence, yaşamının çok uzun olacağına ve yaşamaktan çok zevk alacağına kendini inandırmaksın." ("Böyle düşünüyorsan, sigara içmenin de bir anlamı yok. Üstelik, bu kadar olumsuz düşünüyorsan, geleceğe yönelik hiçbir şey yapmanın anlamı yok." demek yerine.)

ALIŞTIRMA: Pozitif düşünmeyi teşvik etme

• Yukarıdaki önerilerimin ışığında, aşağıdaki cümleleri daha olumlu bir şekilde dile getirin ve çocuğunuzun bu olumsuz duygularına karşı anlayışlı yanıtlar verin:

1. "Bunu asla başaramam."
2. "Engin beni hep yeniyor. Artık denememe bile değmez."
3. "Eminim bugün yağmur yağacak ve her şey berbat olacak."
4. "Onunla konuşmamın hiçbir anlamı yok ki. Beni dinlemiyor bile."
5. "Benimle oynamak istemez ki!"
6. "Zaten bu sınavdan zayıf alacağım."
7. "Beni almazlar. Zaten başvuranların sadece % 50´sini alacaklarmış."
8. "Bende bu şans varken o kadar yolu giderim, gittiğimde de kimse olmaz."
9. "Neden okumamı bu kadar istiyorsunuz ki? Nasıl olsa sonunda işsiz kalacağım."
10. "Anlamazsın ki, niye anlatayım?"

• Önümüzdeki hafta negatif düşünce ile ilgili örneklere özellikle dikkat edin ve bunları ya içinizden düzeltin, ya da söyleyen kişinin düzeltmesine yardım edin (özellikle, bu kişi çocuklarınız ya da eşinizse). "Genç bir insanın kötümser olmasından daha kötü bir manzara yoktur."
Mark Twain


Konular