Keskin Bıçak

Batılı toplumlarda ailenin rolünün bu yüzyıl içinde radikal bir değişim geçirdiğinin hepimiz farkındayız. Üstelik, "aile" sözcüğü artık sadece aralarında kan bağı bulunan, evli, çocuklu ya da içinde evlâtlık edinilmiş çocukların da bulunduğu insan topluluklarını tanımlamak için kullanılmıyor. Bu terim artık, aynı zamanda, yaşam boyu birbirine genler, ya da yasal sözleşmelerle bağlı olmayan her tür insan topluluğu için de kullanılabiliyor. Bu hızlı değişim döneminde yaşamanın "aile" kavramına etkisi, pek çok anababanın "aile" yaşamlarının amaçları konusunda emin olamamaları ve bunun sonucunda da bu tür bir anlam karmaşasının söz konusu olduğu bir ortamda çocukların sıkıntı çekmesidir.

Ailelerin amaçlan birbirinden çok farklı olabilir. Örneğin, bazı ailelerin amacı belli bir yaşa kadar, çocuklarının korunacağı ve karınlarını doyuracağı bir ortam hazırlamak iken, diğerlerinde ahlâki değerlerde kontrol ve rehberliğe öncelik verilmektedir. Çocukların özgüveni söz konusu olunca, önemli olan bu amaçların çok dürüst ve açıklıkla ortaya konması ve anababalar (ya da anababanın yerini alan çocuk bakıcıları ya da büyükanne ve büyük babalar) arasında da kesin bir fikir birliğinin olmasıdır.

Ayrıca, birlikte belirlediğiniz bu amaçların gerçekçi olması çok önemlidir. Ancak, bu amaçların aşırıya kaçması, çocuğun benlik saygısında azalma, suçluluk ve kendini değersiz görme gibi duyguların oluşmasına neden olabilir. Size hiç de yabancı gelmeyecek bazı örnekler vermek istiyorum.

Amaç A: Aile bireyleri arasında derin bir sevgi, dostluk ve sadakat duygusu yaratmak ve böylelikle yaşamları boyunca her konuda birbirlerine destek olmalarını sağlamak.

(Her bireyin aynı mizaçta, aynı ahlâki değerlere sahip ya da aynı entellektüel düzeyde olması mümkün olamayacağı için, bu hiç de gerçekçi bir amaç değil.)

Amaç B: Çocukların "iyi" birer mesleğinin ve toplumda saygın yerlerinin olması.

(İyi meslek kavramı kişiden kişiye değişebilir, ya da zaman içinde ülkede bir ekonomik kriz ve sonunda işsizlik gibi bir sorun ortaya çıkabilir.)

Amaç C: Bütün çocukların bir müzik aleti çalması.

(Gerçekçi değil, çünkü çocuğun müzik kulağı olmayabilir ya da keman öğretmeni çok yeteneksiz olabilir.)
Ayrıca, saptadığınız amaçların altında, gizli ve kendi kendinize itiraf bile edemeyeceğiniz bazı amaçlar olabileceği konusunda dikkatli olmak gerekir. Bu tür amaçların en bilinenleri şunlardır:

- farklı cinsiyetlerde çocuk sahibi olmak istemek
(Bunu tahmin etmek çok zordur ve istenmeyen cinsiyette dünyaya gelen çocuğa istenmeyen biçimde davranılabilir.)
- kendi anababalarınızdan daha iyi anababalar olmak için ideal mutlu aileyi yaratmayı istemek
(Olmadıkları insanlar olmalarını beklemek çocuklara karşı acımasızlık olur.)