Keskin Bıçak

"Düş kurmayı unutanlar umutlarını yitirirler."
Atasözü

Çocukların özgüvenlerine zarar veren ve pek de önemsenmeyen bir diğer konu, anababalarının artık düş kurmamalarıdır. Durum böyle olunca anababalar çocuklarına dolaylı ya da dolaysız yollardan şu mesajı verir: "Artık yaşamımda, sizden ve sizin geleceğinizden öte hiçbir umudum yok."

Anababalarının mutluluğunun tüm sorumluluğunu omuzlarında hisseden çocukların başarısızlık korkusu duymaları kaçınılmazdır. Çünkü, sınav notları ne kadar iyi olursa olsun, ne kadar güzel ve güçlü, itaatkâr ve yardımsever çocuklar olurlarsa olsunlar, arkadaşları ne kadar "iyi" çocuklar olursa olsun ya da ne kadar sorunsuz çocuklar olurlarsa olsunlar, anne ve babaları hiçbir zaman düş kırıklığı duygularından kurtulamayacaktır. (Zaten bir başkasının başarısından alınacak tat insanın kendi başarısından alacağı tat kadar doyurucu olamaz.)

Elbette hiçbir anababa isteyerek çocuklarının böyle başarısız olmasını istemez, fakat farkeden bir şey yoktur; ister ihmalkâr, ister kendilerini çocuklarına adamış olsunlar, çocuklarına aynı mesajı verirler, insanlar çocukları olduktan sonra, ne kadar mutlu, hırslı, yetenekli ya da yaratıcı insanlar olsalar bile, yaşamlarını çocuklarının üzerine kurarlar. Bir düşünün, eminim çevrenizden en az iki-üç örnek aklınıza geliverecektir. Kendi deneyimlerimden de biliyorum, bir kez yaşamınızı çocuğunuzun üzerine kurdunuz mu, kendi arzularınızı düşünmeye ne enerjiniz, ne de zamanınız kalır.
Bilinçsiz olarak sürüklendiğiniz bu durum, kendi çocuğunuzun mutluluğunuzu elinizden almasına neden olur. Şimdi bir sonraki alıştırmaya başlayabiliriz.

ALIŞTIRMA: Tekrar düş kurmaya başlama

• Sessiz bir ortamda rahatlayın.
• Gözlerinizi kapatın ve en az beş dakika kadar son 10 yılı gözünüzde canlandırmaya çalışın. Bu on yılda sizin için "ideal" bir yaşam nasıl olurdu? Aşağıdaki soruları yanıtlarsanız işiniz kolaylaşacaktır. Bu yaşamda:

- Nerede ve nasıl bir evde yaşıyorsunuz?
- Kimlerle birlikte yaşıyorsunuz?
- Ne iş yapıyorsunuz ve bu işte hoşunuza giden nedir?
- Ne tür bir sosyal yaşamınız var? Yeni arkadaşlarınız var mı?
- Son 10 yılda hangi konularda başarılı oldunuz?
- Gelecek 10 yıl için planlarınız nedir?

• Bu düşünüzü, varsa eşinizle (yoksa yakın bir arkadaşınızla) paylaşın ve sonra onun düşünü dinleyin.
• Düşünüzü gerçekleştirilmesi daha mümkün hedefler haline getirin ve "yazın".
• Düşünüzü gerçekleştirmede çocuklarınızdan kaynaklandığını düşündüğünüz engelleri not edin. Örneğin:

- Çocuklarınızın bakıcısının güvenilir bir insan olmaması
- Çocukların yüzme ya da müzik dersi ücretinin yanı sıra bir de sizin katılmak istediğiniz bir kursun ücretini ödeyecek gücünüzün olmaması
- "Çocuklar bütün gücümü adeta sömürüyorlar."
- "Bir türlü terfimi isteyemedim, çünkü bunun için bir başka şehre taşınmamız gerekebilir, bu da çocukların yeni bir çevreye, yeni bir okula adapte olmaları demek."
- Bence çocukların gereksinimlerine öncelik vermek daima ana-babanın görevidir ve bunu böyle yapmazsam, kendimi affetmem."
- Annemin babamın fedakârlıklarını düşününce, benim mastenmı birkaç yıl ertelememin hiç önemi yok."

• Not aldığınız her şeyi eşiniz ya da arkadaşınızla birlikte eleştirin. Kendinize bunların gerçekten değiştirilemez engeller olup olmadığını sorun. Belki de, bilinçsiz olarak, çocuklarınızı "onurlu" bir bahane olarak kullanıyor ve potansiyelinizi tümüyle kullanmaktan korkuyor ve kaçıyorsunuzdur.
• Birkaç hafta içinde harekete geçebileceğiniz noktaların da olduğu bir "eylem planı" yapın ve bu planı her an görebileceğiniz bir yere asın. Örneğin:

- Açık öğretime girmenin yollarını arayın
- Çalışan anne babaların çocuk bakımı sorununu nasıl hallettiklerini araştırın
- Özgüven, zamanı iyi kullanabilme ve motivasyon konularında kitaplar satın alın
- Bir spor okuluna kaydolun

• Çocuklarınız yeterince büyükse, bu düşünüzü, hedeflerinizi ve planlarınızı onlarla paylaşın. Onlarla yapacağınız işbirliğinin yararını görebilirsiniz. (Örneğin, eylem planınızı yazıp, onların sizi kontrol etmesini isteyebilirsiniz. Yemek pişirme işini nöbete bindirebilir ya da size bilgisayar öğretmelerini isteyebilirsiniz.) Düşünsenize, kendilerini ne kadar önemli hissedeceklerdir!

Unutmayın: Özgüven, heyecanlı, mutlu ve başarılı bir ortamda kendiliğinden yeşerir.